Ο Γιώργος Σταυρακάκης, που έχει συναντηθεί και συνεργαστεί με τον μεγάλο συνθέτη Μάνο Λοΐζο, τον στιχουργό Μανόλη Ρασούλη και άλλους καταξιωμένους καλλιτέχνες, στη σημερινή συνέντευξή του στην ΑΝΑΤΟΛΗ δίνει απαντήσεις για την μουσική παράδοση, την εξελισσόμενη μουσική βιομηχανία, την κρίση (αξιακή – οικονομική – πολιτισμική), αλλά και για τα μελλοντικά σχέδιά του.
- Μουσική. Τι είναι για σας η μουσική;
Αν περιμένετε ν’ ακούσετε τα πάντα, όχι, δε θα σας το πω. Είναι για μένα ένα κομμάτι της ζωής μου, αλλά από ’κείνα τα κομμάτια που αγαπώ και υπερασπίζομαι ως κόρη οφθαλμού. Δεν θα μπορούσα να φανταστώ τον εαυτό μου χωρίς μουσική και αυτό αφορά κυρίως στον ακροατή, ο δημιουργός προκύπτει από μία επιθυμία που γίνεται ανάγκη στο να καταθέσει κι αυτός με τη σειρά του τη δική του άποψη και αισθητική.
Στην ουσία πρόκειται για μια ιδιότυπη ερωτική πράξη, μόνο που εδώ υπάρχει μια ερωμένη που δεν έχει λόγο να σε απατήσει. Πόσο μάλλον εσύ. Εντάξει, το κάναμε λίγο μελό αλλά πώς αλλιώς, έτσι είναι οι μεγάλες αγάπες. Σχέσεις μόνιμες και αξεπέραστες.
- Θα ήθελα τη γνώμη σας για τη μουσική βιομηχανία.
Εντάξει, εδώ η μουσική και γενικότερα η τέχνη σηκώνει ψηλά τα χέρια. Διευθυντές και λογιστές, δημόσιες σχέσεις και μάνατζερ, αριθμοί, αριθμοί και πάλι αριθμοί. Σίγουρα δεν περιμένει κανείς απ’ όλους αυτούς να δηλώσουν Μαικήνες του πολιτισμού ούτε να παρέχουν στους φτωχούς δημιουργούς το καθημερινό τους πιάτο, όμως αυτή η εμμονή στο να παράγουν και να προωθούν όλο αυτό το σκουπίδι που μας κατακλύζει έχει γίνει διαστροφή. Δεν εννοούν να καταλάβουν το ελάχιστο, ότι για τα πάντα υπάρχει, αν το θέλουν στη δική τους γλώσσα, μια αγορά. Έφτασαν το πράγμα εκεί που το έφτασαν και τώρα ξεπουλιέται ο ένας στον άλλον με το μεγαλύτερο δυνατόν αντάλλαγμα. Δείτε τι έγινε στην Ελλάδα, αφού μια εταιρία εξαγόρασε τους πάντες και τα πάντα, δισκογραφικές και περιοδικά, στο τέλος άλωσε και το τελευταίο ιστορικό προπύργιο της ελληνικής δισκογραφίας. Και εννοώ βέβαια τη «ΛΥΡΑ» του αείμνηστου Πατσιφά, με τις σημαντικότερες μουσικές παραγωγές των τελευταίων 50 χρόνων. Έπρεπε να το δούμε κι αυτό. Αλλά δεν φταίνε μόνο αυτοί, φταίνε και εκείνοι που υποτίθετο ότι νοιάζονταν για το ελληνικό τραγούδι και για τους δημιουργούς, αυτοί που υπηρέτησαν με σκυμμένο κεφάλι αυτούς τους επίδοξους «Κοσκωτάδες» του σημερινού χρηματιστηρίου. Τώρα τρέχουν στα πρωτοδικεία για να υπαχθούν στα γνωστά άρθρα προκειμένου να βγουν λάδι και να συνεχίσουν το θεάρεστο έργο τους. Εδώ βέβαια να σου πω ότι σε όλη αυτή την ιστορία καταλυτικό ρόλο έπαιξαν τα ραδιόφωνα και πολλοί παραγωγοί -Θεός να τους κάνει παραγωγούς- που ως εντολοδόχοι με το αζημίωτο αναπαρήγαγαν όλο αυτό το σκουπίδι από τα ερτζιανά. Βλέπεις όμως όλα έχουν κάποιο τέλος. Ήρθε το διαδίκτυο να καταργήσει τα στεγανά και τις παρεούλες και τους έγινε μόνιμος πονοκέφαλος. Δεν το ελέγχουν πια το πράγμα. Ο κόσμος αλλάζει, μαζί και ο τρόπος που φτάνει πια η μουσική στον ακροατή και τώρα μάλιστα σ’ όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Στην κατακλείδα, μας τελείωσε πια αυτή η βιομηχανία. Βρισκόμαστε μπροστά στον θρίαμβο του «κλειστού συρταριού» και των αποκλεισμένων καλλιτεχνών. Η εκδίκηση της γυφτιάς όπως θα έλεγε και ο Ρασούλης.
- Οι τέχνες και ο πολιτισμός σήμερα περνούν κρίση; Και αν ναι, πού νομίζετε ότι οφείλεται αυτό;
Στη δημιουργία δεν υπάρχει κρίση και δεν θα μπορούσε να υπάρχει κρίση, γιατί είναι μια δραστηριότητα η οποία γινόταν και θα γίνεται ερήμην όποιας εξουσίας και χωρίς κανόνες. Αυτό το παιχνίδι δεν το παίζουν πολλοί, ούτε καν δύο. Είναι μια υπόθεση που θα εξελίσσεται πάντα με αφετηρία έναν και μοναδικό άνθρωπο, μόνο και ελεύθερο, και αυτό δεν μπορεί να το καταργήσει κανείς. Ας μη μιλάμε λοιπόν για κρίση πολιτισμού. Μέχρι να σταθεροποιηθεί το βλέμμα υπάρχει ένα παιχνίδισμα στα βλέφαρα.
Ξέρετε, κατά καιρούς συμβαίνει αυτό με τους καλλιτέχνες. Υπάρχει ένα μπούκωμα, μια αμηχανία, ένα τραύλισμα, αλλά ο ασθενής επανέρχεται δριμύτερος.
- Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή περνάει μια από τις χειρότερες φάσεις της. Ποια νομίζετε ότι θα είναι η εξέλιξη αυτής της πορείας;
Αυτό που ζούμε αυτή τη στιγμή είναι η κατάντια μιας χώρας που πορεύτηκε πολλές δεκαετίες τώρα αναπτύσσοντας ένα ιδιότυπο αντάρτικο απέναντι στον ίδιο της τον κοινωνικό ιστό. Αυτή η σιωπηρή επιείκεια που έδειχνε και δείχνει ο ένας στον άλλον, γιατί κατά βάθος γνωρίζουμε ότι αύριο εμείς θα είμαστε στη θέση του. Μια ομερτά που βόλεψε έναν ολόκληρο λαό και που τον κράτησε μακριά από αξίες όπως η αλληλεγγύη, η αξιοκρατία, η δικαιοσύνη, αλλά και από το ομαδικό όνειρο. Όλες αυτές οι αξίες είχαν καταρρεύσει πριν έρθουν οι πολιτικοί για να ξεπουλήσουν τα πάντα με πρωτοφανή σπουδή και υποτέλεια στους ξένους και τους πιστωτές μας. Τώρα τρέχουμε και δε φτάνουμε. Κακά τα ψέματα. Θα πρέπει επιτέλους να καταλάβουμε ότι αυτή η κρίση είναι κρίση αξιών, είναι πολιτισμική κρίση. Βάλανε μπροστά τούς αριθμούς και τα μνημόνια, και δε λέω, φυσικά δεν είναι λίγο πράγμα να αλλάζει η ζωή σου και το βιοτικό σου επίπεδο απ’ τη μια στιγμή στην άλλη, αλλά οι Έλληνες πρέπει αλλού να αναζητήσουμε τη λύση αν θέλουμε τουλάχιστον οι επόμενες γενιές να ζήσουν με αξιοπρέπεια σε μια χώρα ελεύθερη και παραγωγική. Σκέφτομαι ότι πρέπει να ξαναδούμε τη στάση μας ως κοινωνία, να ξαναδούμε μέσα από άλλο πρίσμα τις ζωές μας, να αλλάξουμε τις προτεραιότητες και φυσικά να αποφασίσουμε ότι αυτοί που μας κυβέρνησαν για δεκαετίες και έκαναν πάρτυ με την ανοχή μας πρέπει στην καλύτερη περίπτωση να πάνε σπίτια τους. Κι αυτό ίσως να είναι γι’ αυτούς η πιο ήπια τιμωρία για να μην πάμε σε λαϊκά δικαστήρια ή σε εμφύλιο. Αν αυτό γίνει, είμαι σίγουρος ότι θα βρούμε και τον τρόπο να τους στείλουμε πίσω και τα μνημόνιά τους και τους υπαλληλίσκους τους. Η Ευρώπη δεν μπορεί να ζήσει χωρίς την Ελλάδα, όπως και η Ελλάδα χωρίς την Ευρώπη. Η όποια Μέρκελ και ο όποιος Σόιμπλε πολύ σύντομα δεν θα είναι εδώ, ενώ οι λαοί της Ευρώπης έχουν ανάγκη ο ένας τον άλλο. Αλλά είπαμε, πάνω απ’ όλα να μην ξαναπάμε στη λογική του ωχαδερφισμού και της ιδιοτέλειας.
- Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;
Έχω ανανεώσει τα παπούτσια μου για πολλά χιλιόμετρα παραπάνω. Άλλωστε αυτή η ιστορία δεν τελειώνει ποτέ. Δεν σχεδιάζω πράγματα, απλώς ακούω αυτό που πάλλεται μέσα μου και γύρω μου και το ακολουθώ. Καμιά φορά υπνοβατώντας, άλλες φορές πάλι αφουγκραζόμενος αυτό που μου ψιθυρίζει. Ε, απ’ αυτή τη συνεύρεση πάντα κάτι προκύπτει. Τι να πω για το μέλλον και τι να σχεδιάσω. Εξάλλου η ζωή είναι ο μοναδικός γνήσιος σκηνοθέτης με τις χίλιες μύριες ανατροπές. Αυτό πρέπει να το σεβαστώ. Δεν μπορώ να της βγάζω και γλώσσα. Θα ’μουν αχάριστος.
Μ. Ατσακάκης (εφημερίδα “Ανατολή” 8.9.16)