---

Από την παρουσίαση του βιβλίου στο 2ο Γυμνάσιο Αγ. Παρασκευής (21.2.12).
Παρουσίασαν και διάβασαν οι: Χρήστος Αντωνίου, Νίκος Αργυριάδης, Τερψιχόρη Γκιόκα, Στέφανος Κοπανάκης, Γιάννης Σταθόπουλος και Χρύσα Τσαγκαρουλάκη.

---

Από την παρουσίαση του βιβλίου στην “Αστραδενή” στην Λιβαδειά (26.2.11).
Παρουσίασαν ο ποιητής-φιλόλογος Δημήτρης Σαλούστρος, η Γιώτα Νταλιάνη και διάβασαν η Ελίνα Υφαντίδου και ο Γιάννης Μπαμπαλούκας.

---

Από την παρουσίαση του βιβλίου στο 1ο Γυμνάσιο Αυλώνα με πρωτοβουλία της ομάδας βιβλιοθήκης (7.3.10). Παρουσίασαν και διάβασαν οι: Νάντια Τσενέ, Άννυ Κέκη, Λίζα Καρακασίδου, Κασιανή Τσακαλίδου.

---

Από την παρουσίαση του βιβλίου στον “Ιανό” (Αθήνα 24.9.09).
Παρουσίασαν ο δημοσιογράφος-παραγωγός Μιχάλης Γελασάκης, η δρ. Ιστορίας Χρυσή Τζαγκαρουλάκη, ο συγγραφέας Κωστής Τζερμιάς και διάβασε η ηθοποιός Σμαράγδα Σμυρναίου.

---

Διάβασαν… έγραψαν!

«Αναζητητής της κρυμμένης ζωής»

Τροβαδούρος σημαίνει αναζητητής των μυστικών πραγμάτων (αξιών) της ζωής. Είναι οπλισμένος με την πιο σημαντική από όλες τις ψυχολογικές ασπίδες: Για ν’ αλλάξω τον κόσμο – Ας διδάξω τους νέους.
Δεν εμφανίζεται όμως πρόθυμος να εκθέσει τα αποτελέσματα της αναζήτησής του στον οποιοδήποτε, αδαή, στην ανάγνωση των ποιητικών συμβόλων, και της ουσίας την οποία αυτά, εκφράζουν. Όχι από ανωτερότητα για τον εαυτό του, ή από αλαζονεία, αλλά χάριν αυτοπροστασίας, δηλαδή προστασίας των ιδεωδών του.
Διότι πιστεύει πως -όπως οι ιδέες είναι αποκυήματα του κόσμου της αναζήτησής του-, έτσι κι εκείνος – είναι αυτός, στον οποίο έχει ανατεθεί η αποστολή της φύλαξής τους. Ιδεώδη που θεωρεί ότι του εκχωρούνται και όχι πως εκείνος είναι ο πρωταρχικός τους δημιουργός.
Οι πρόγονοί του, Ραψωδοί, και οι απόγονοί του οι Βάρδοι, ήταν επίσης εμπνευσμένοι άνθρωποι, οι οποίοι κατανοούσαν την ύπαρξη συναισθημάτων, που «φώλιαζαν» μέσα τους και που τους δημιουργούσαν την ανάγκη να εμβαθύνουν, με σκοπό να τα «ψηλαφήσουν», να τα αδράξουν και να τα ανασύρουν στην επιφάνεια. Επίπονη εργασία που απαιτεί βαθιά γνώση των συναισθηματικών και πνευματικών αξιών, όσο βεβαίως και της Ιστορικής αλήθειας.
Κάποια στιγμή, ο τροβαδούρος, αναζητώντας μέσα στη ζωή τον εαυτό του, (τον μυστικό του εαυτό) ασχολείται με τη λογοτεχνία (αυτό το στοιχείο αφορά στην περίπτωση του Γιώργου Σταυρακάκη), διότι η λογοτεχνία εκφράζει με έναν τρόπο μαγικό αυτό που νιώθει.
Αυτό το εγχείρημα, βεβαίως, έχει και τα αδύναμα σημεία, καθώς το βαβυλώνιο κληροδότημα, δεν κάνει εφικτή την ανάγνωση αυτού του εγχειρήματος σε όλες τις κοινωνικές τάξεις, σε άλλες γλώσσες και φυλές, σε άλλα έθνη.

Ωστόσο, με τον ένα η τον άλλο τρόπο, βοηθούντος του χρόνου τα τείχη πέφτουν. Η ορατότητα, σταδιακά εγκαθίσταται, και τότε λέμε, ότι τέτοιου είδους καλλιτέχνες δεν εμφανίζονται τυχαία. Μοιάζουν με φωτεινά άστρα που καθοδηγούν την ανθρωπότητα σε λαμπερά μονοπάτια, σε πνευματικούς δρόμους διάσπαρτους πυγολαμπίδες, την ύπαρξη των οποίων αγνοούμε.
Τέτοιοι καλλιτέχνες μάς ταξιδεύουν, οδηγώντας μας σε άλλα μέρη, σε άλλα σύμπαντα.
Ακόμη κι όταν κηρύσσουν αξίες απόλυτες, όπως την αγάπη προς το θείο, ή τον έρωτα, που πηγάζει μέσα από την καρδιά όλων εκείνων που πιστεύουν σε μεταφυσικούς κόσμους, μας γνωστοποιούν με ευφάνταστο τρόπο, νέες ιδεολογίες, οι οποίες συχνά δομούν σύγχρονες πολιτικές.
Στην πολιτική, λέει ο Ίταλο Καλβίνο, πριν απ’ όλα, είναι αναγκαία η Λογοτεχνία. Η λογοτεχνία που δίνει φωνή, σε ότι δεν έχει φωνή, η Λογοτεχνία που δίνει όνομα, σε εκείνο που δεν έχει ακόμα όνομα, και ιδιαίτερα, σε αυτό, που η πολιτική γλώσσα αποκλείει ή προσπαθεί να αποκλείσει.
Ας ακούσουμε τον Ζακ Μπρελ, τον Σερζ Γκεϊσμπουργκ, την Τζειν Μπίρκιν, τον Μπομπ Ντύλαν, τον Διονύση Σαββόπουλο, τον Μπρασένς, την Τζόαν Μπαέζ, τον Άσημο ή την Λορίνα Μακ Ντέϊλ. Η ποίηση όλων αυτών είναι σαν ένα αυτί. Ένα αυτί που μπορεί να ακούει, πέρα από εκείνη τη ανοργασμική γλώσσα, που κατανοεί η πολιτική. Η ποίηση όλων αυτών, είναι σαν ένα μάτι. Ένα μάτι που μπορεί και βλέπει, πέρα από τη χρωματική κλίμακα που αντιλαμβάνεται η πολιτική.
Το έργο τους εκφράζει την βαθιά πίστη τους για την ύπαρξη ενός ανύπαρκτου -για τους πολλούς- κόσμου, τον οποίο θα μας γνωρίσουν, μόνο και εφ’ όσον αποδεχτούμε τον θάνατο, εκείνου που γεννά τον θάνατο του Ήθους.
Το έργο τους διαθέτει την ικανότητα να δημιουργεί ένα είδος πρότυπων – αξιών, που είναι ταυτόχρονα (αισθητικά και ηθικά) αξίες θεμελιώδης, για κάθε σχέδιο δράσης. Και θα συμπλήρωνα χωρίς, φόβο: πρότυπες αξίες, θεμελιώδης, για κάθε σχέδιο δράσης στην πολιτική ζωή.

Αναφέρθηκα παραπάνω σε δημιουργούς, που η ποίησή τους μας ταξιδεύει σε πραγματικότητες, που θα ευχόμασταν να υπάρχουν και να κατοικούμε εντός τους. Να υπάρχουμε εκεί, ακόμη κι αν με εφιαλτικά όνειρα, προσεγγίζαμε το φανταστικό σύμπαν της απευκταίας σύγχρονης πραγματικότητας.
Η σύλληψη των πραγματικοτήτων, που μας προτείνουν αυτοί οι ποιητές, γίνεται πολλές φορές κατανοητή μόνο διά της ατόπου απαγωγής. Και γιατί όχι. Είναι και αυτός ένας τρόπος για να διεισδύσουμε στα άδυτα των κρυμμένων θησαυρών της ζωής, τα οποία έχουν αναζητήσει και έχουν συλλέξει, για να κατανοήσουμε, την ακαταδάμαστη ορμή του καθενός από αυτούς τους σύγχρονους τροβαδούρους, να γίνει άλλος, να γίνει όλοι οι άλλοι.
Ο Γιώργος Σταυρακάκης είναι τέτοιος δημιουργός. Γιατί πολλάκις με το έργο του, ως τροβαδούρος, αναζητητής της ζωής, που παίζει κρυφτούλι, μας οδηγεί σε σοκάκια από όπου μπορούμε να αγναντεύουμε μέρη ως τότε άγνωστα.
Τοπία, από τα οποία δεν ακούγονται οι ντουντούκες της σύγχρονης πραγματικότητας η οποία αν και δημοκρατική, -όπως διατείνονται οι πολιτικοί άρχοντες,- δανείζεται ως ζητιάνα, πάμφτωχη κακομοίρα του πεζοδρομίου, ναζιστικούς τρόπους, γκεμπελικούς, για να προπαγανδίζει τον Λόγο της.
Αυτή η Δημοκρατία, διαφημίζει τους στόχους της με πομπώδεις μουσικές, που απευθύνονται στο θυμικό του πολίτη – με κλωνοποιημένες ποιητικές εκφράσεις τις οποίες αποσπά από την επιφάνεια του σώματος της ποίησης, αβασάνιστα, απροκάλυπτα, ανέξοδα, χωρίς αιδώ, σαδιστικά, – καπηλευόμενη το ιερό και όσιο, των Μουσών, με σκοπό το κέρδος – το χρήμα.

Τι Τυμβωρυχία!
Από αυτά τα τοπία, λοιπόν, την θέα των οποίων μας παρουσιάζει ο Σταυρακάκης με την ικανοποίηση ενός αναζητητή – ιχνηλάτη, δυνάμεθα να συλλάβουμε ό,τι υπάρχει πέρα. Πέρα από τι, όμως; Πέρα απ’ εκείνα. Εκείνα που ενδέχεται να θεωρηθούν με την τρέχουσα σημασία της λέξης, Τραγούδια – Άσματα. Έτσι λοιπόν από τον τίτλο κιόλας της συλλογής του ο Γιώργος Σταυρακάκης, μας γνωστοποιεί ποια είναι η θέση του και ποια είναι η πίστη του γι’ αυτήν την θέση.
Η θέση του είναι Πέρα απ’ εκείνα, δηλαδή Επέκεινα – Επέκεινα των Ασμάτων.
Μέσα στο απόλυτο σκοτάδι, …κανάλια να δραπετεύσουν τα όνειρα. …στο ανυπεράσπιστο σώμα, …όπως αγάπη, όπως σέρνομαι, …σε νυσταγμένους περιπάτους, ισόβιες περιπολίες, …απ’ των ηττημένων τα καραβάνια, …γιατί η Ιστορία όταν επαναλαμβάνεται… είναι λεπίδι που τυφλώνει ηλίθιους, …χτες
– έμαθα ξαφνικά ότι καταζητούν εκείνο τον άγνωστο που με πυροβόλησε στο χαμόγελο… είναι ένας άγνωστος που άγνωστο γιατί δεν καταζητείται.

Εκατοντάδες οι ρόλοι του ποιητή (όπως βλέπετε!) σε πολλαπλάσια τοπία. Διότι ο Γιώργος Σταυρακάκης όπως όλοι οι ποιητές, δεν μπορεί να είναι κατ’ ουσία ο εαυτός του, παρά όντας άλλος, μόνο όταν αφήνεται να γίνει άλλος. Για να μπορεί έτσι να μιμηθεί όλα τα πρόσωπα, και όλα τα όντα. Να υποδυθεί τον απλό πολίτη, τον δραπέτη, τον αστυνομικό ή τον απεργό πείνας.
Έτσι μπορεί να υποδυθεί τον νομοθέτη, έτσι και τον ποιητή. Ή για να θυμηθούμε τον Πλάτωνα, μπορεί να υποδυθεί το σύμπαν ολόκληρο, το πουλί που κελαηδεί, την κίνηση των νερών, τον φλοίσβο των κυμάτων. Γίνεται ο μίμος των μίμων, είναι ποιητής, εμπνευσμένος εκ Θεού «Ένθεον γαρ η ποίησις» «διότι η ποίηση είναι θεόπνευστη» μας συμβουλεύει παιδεύοντάς μας, ο Αριστοτέλης.
Αυτό ακριβώς αισθάνομαι διαβάζοντας τα ποιήματα του Γιώργου Σταυρακάκη. Αισθάνομαι ότι μια βίαιη επέμβαση, που έρχεται από τα έξω, τον κάνει έναν ποιητή. Ναι, αισθάνομαι ότι η πηγή του Λόγου του, είναι έξω από αυτόν. Και τώρα εδώ, μαζί σας, κατανοώ την αιτία της αίσθησης αυτής, που είναι κοινό γνώρισμα των ωραίων της τέχνης:
Καθώς η πηγή του είναι έξω από αυτόν, ο ίδιος δεν είναι άλλο από έναν κρίκο της αόρατης, μαγνητικής αλυσίδας που συνδέει τις Μούσες με τους ακροατές.
Ανάμεσα στον στίχο του τραγουδιού και στον στίχο της ποίησής του, όσον αφορά στο πνεύμα, δεν υπάρχει διαχωριστική γραμμή. Και τις δύο φόρμες τις χειρίζεται με την βαθιά αίσθηση του καθήκοντος που διέπει έναν καθαρόαιμο δημιουργό.
Αναμφίβολα κι αναμφισβήτητα ένας αναζητητής της κρυμμένης αλήθειας. Δηλαδή, ένας αυθεντικός κρίκος της αόρατης αλυσίδας, που συνδέει τις Μούσες με τους ακροατές, – οι οποίοι δεν παύουν συνειδητά ή ασυνείδητα, να αναζητούν νέες ιδεολογίες που να τους εμπνέουν, στην δόμηση σύγχρονων πολιτικών.
Πολιτικές, που να δημιουργούν την αίσθηση, ότι η ζωή, προχωρεί μαζί μας, προσφέροντάς μας την δυνατότητα να σκεφτούμε αισιόδοξα πως:
Η ευαισθησία μας παραμένει και συνεχίζεται αναλλοίωτη μέσα στους καιρούς. Κι αυτήν -την ευαισθησία- καλείται η Τέχνη να εκπροσωπήσει, καταγράφοντάς την. Σε πείσμα των γεγονότων και της παντοδυναμίας των λεγόμενων «ιστορικών στιγμών», … μας πληροφορεί ο τρισμέγιστος κρίκος της αλυσίδας Μάνος Χατζιδάκις.

Ο Πάολο Κοέλο, πάλι, που ίσως κάποιοι από εσάς συμπαθείτε, έγραψε για τους πολεμιστές του φωτός στο ομότιτλο μικρό βιβλίο του, που εξέδωσε πριν από μια δεκαετία.
Αυτοί είναι μαχητές που πονούν, φοβούνται, ανασαίνουν, πληγώνονται, και ακαταπαύστως συμμαχούν με τον πόλεμο. Γιατί η ζωή είναι πόλεμος. Και χωρίς φειδώ, σκορπίζουν τον εαυτό τους, όπως ο ήλιος το φως, σε μυριάδες απειροελάχιστες κουκίδες παράφορης ύπαρξης, για να φωτίσουν την ΖΩΗ.
Δεν κερδίζουν όμως την Ζωή για να την καρπωθούν, αλλά για να την μοιραστούν με τους συνανθρώπους τους. Και τούτο είναι το εξαιρετικό γνώρισμά τους, και τίμημα των μαχών που δίνουν καθημερινά. Αυτή η αλληλεγγύη, η προσφορά, γεννά σε μας την ελπίδα και το θάρρος να συνεχίσουμε τον δρόμο, όχι στο σκοτάδι, αλλά σε ένα λιβάδι διάσπαρτο παπαρούνες, φωτίτσες καρδιάς, και μαργαρίτες, και κρίνους και λουλούδια πολλά, πριν η ματιά μας φτάσει πέρα μακριά στα βουνά, στις υψηλές κατοικίες των Θεών.

Δεν έχω καμιά αμφιβολία κοιτάζοντας το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο της συλλογής Επέκεινα των Ασμάτων, πως ο περί ου ο Λόγος, λογοτέχνης είναι μαχητής του φωτός.
Και πιστέψτε με, σε όλα τα υπόλοιπα, ακόμα και σε μένα τον ίδιο που σας ιστορώ, μην δίνεται διάρα τσακιστή. Ή όπως λέει ο ποιητής Μιχάλης Κατσαρός, στη Διαθήκη του:
«αντισταθείτε!
Τότε μπορεί βέβαιοι να περάσουμε προς την Ελευθερία.»

Κωστής Τζερμιάς (Συγγραφέας)
(από την παρουσίαση της συλλογής στον “ΙΑΝΟ”)