Δεν είναι ότι λέμε και ξαναλέμε, μάλλιασε η γλώσσα μας… Το σημαντικό κι ελπιδοφόρο έγκειται ότι συνεχίζουμε ν’ ακούμε και να βλέπουμε όμορφα έργα από καλλιτέχνες, που δεν το βάζουν κάτω. Αναπνέουν ελεύθερα την εποχή τους, να το πω με όρους του πανικόβλητου κοσμάκη με τα φίμωτρα. Κεντούν τα μεράκια τους αυθεντικά και πρωτότυπα. Υπάρχει ακόμα ωραίο κι αξιόμαχο τραγούδι, όσο κι αν το σκεπάζει ο θόρυβος τενεκέδων άδειων και ξεγάνωτων, που αυταρέσκονται και κυρίως τους προβάλλουν πλείστα βοθροκάναλα ότι είναι καλλιτέχνες μοδάτοι κι ευαίσθητοι. Έτσι ήταν πάντα! Το σχετικά διαχρονικό έργο κυλά υπόγεια, πλημμυρίζει από τα θεμέλια την κοινωνία. Έχουμε κι άλλες φορές συναντηθεί στο αιρετικό μας μετερίζι με τον φίλο Γιώργο Σταυρακάκη.

Αυτή την φορά μας τρατάρει ωραία τραγούδια στον δίσκο, που έφτιαξε με τον γιο του. Γιώργος και Σταύρος Σταυρακάκης: «Η άμπωτις», (κυκλοφορεί από την MLK). O Γιώργος γράφει τώρα στίχους, ο Σταύρος την μουσική και να ένα μπουκέτο μελωδιών, που οι δημιουργοί μοιράζονται την ερμηνεία. Δεν θέλει…πολύ. Ταλέντο μόνο και μεράκι! Μπαλάντες να τέρπουν τις ώρες μας. Τ’ άλλα είναι του πανδαμάτορα δουλειά! Συμμερίζομαι όσα γράφονται στο δελτίο τύπου. Συμπυκνώνουν την ταυτότητα του δίσκου: Τραγούδια «χτισμένα» σε κλασικές ελληνικές αλλά και δυτικές φόρμες, ισορροπούν ανάμεσα στον ηλεκτρικό και ακουστικό ήχο. Θα πρόσθετα ότι εύστοχα συγκεράζουν το ερωτικό με το επικαιρικό, στίχοι, μουσική, ενορχήστρωση, ερμηνεία. Ο έρωτας, οι μετανάστες, η θάλασσα και το ταξίδι, η μοναξιά και εν γένει ο καθημερινός βίος με ζωηρά χρώματα.
Μας είχε συνηθίσει ο Γιώργος. Ομολογώ ευθαρσώς ότι τον Σταύρο δεν τον είχα προσέξει. Πάντα υπάρχει πρώτη φορά. Γράφει ωραίες μπαλάντες. Το μήλο κάτω απ’ την μηλιά! Και σε αυτήν την εργασία υπάρχει η συνέπεια και η συνέχεια της δημιουργίας. Τραγούδια, που δεν ακολουθούν τον συρμό της κραυγαλέας εποχής, της εφήμερης φωνακλάδικης ατάκας, εκζήτησης, που αποζητά το πεντάλεπτο της δημοσιότητας. Γράφτηκαν να παραμείνουν σ’ εκείνη την ατμόσφαιρα, που θέλει το τραγούδι να επιστρέφει προς τα μέσα του «είναι» μας-τονίζουν οι δημιουργοί. Θα έλεγα διαβατήριο μεστής ψυχαγωγίας, με την αρχαία έννοια. Δεν συνηθίζω μεγάλες αναλύσεις, γιατί η μουσική μιλάει καλύτερα. Με μια κουβέντα, «πρέπει» να χαρείτε τον δίσκο γιατί δεν είναι… άμπωτις αλλά πλημμύρα δημιουργίας!

Κατά συνήθειά μας, μόνο δυο λόγια από τους δημιουργούς. Και πρώτα ο Γιώργος:

– Το πώς και το γιατί του καινούριου δίσκου. Πώς προέκυψε η «Άμπωτις» και η συνεργασία με τον Σταύρο;
«Με τον Σταύρο έχουμε συνεργαστεί αρκετές φορές. Μελοποιώντας, συνήθως, εκείνος δικούς μου στίχους και μερικές φορές ερμηνεύοντας εγώ δικά του τραγούδια. Υπάρχει ακόμα ένα τραγούδι δικό του-“Το δωμάτιο”- στον δίσκο μου “Στην αυλή των μπουφόνων”, το οποίο μοιραζόμαστε ερμηνευτικά. Ο τελευταίος δίσκος ξεκίνησε από μια δική μου ιδέα, να ηχογραφήσουμε ολοκληρωμένη δουλειά πάνω σε δικούς μου στίχους και δικές του μουσικές και την οποία θα μοιραζόμασταν ερμηνευτικά. Έτσι και έγινε. Ξεκίνησα να γράφω τους στίχους εδώ στην Αθήνα και ο Σταύρος έγραφε τις μουσικές στο Ηράκλειο. Όταν τελειώσαμε τα δέκα τραγούδια, αποφασίσαμε να μπούμε στο studio για την ηχογράφηση».

– Παρά τις αναποδιές των… ειδικών, προχωρήσατε, δεν πτοηθήκατε;
«Δύσκολη περίοδος -ήταν αυτή της πρώτης καραντίνας. Πολλοί φίλοι και συνεργάτες έγραψαν όργανα στο σπίτι, τα οποία χρησιμοποιήσαμε στο στούντιο και άλλα γράφτηκαν στο στούντιο, με όλες τις προφυλάξεις που έπρεπε να πάρουμε. Έτσι σιγά σιγά “χτίστηκαν” αυτά τα δέκα τραγούδια που μιλούν για τον έρωτα, το ταξίδι, τους πρόσφυγες, τη θάλασσα, αλλά που σε κάθε περίπτωση εμπεριέχουν τις κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις τους. Ένα από τα τραγούδια είναι “Η άμπωτις”. Μιλάει για το προσφυγικό. Άμπωτις, αυτό το φυσικό φαινόμενο που θα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να μας αποκαλύψει τί μπορεί να κρύβει ο βυθός της θάλασσας σ’ αυτό το ταξίδι του τρόμου και της απελπισίας. Ο τίτλος, λοιπόν, της δουλειάς από αυτό το τραγούδι του δίσκου, που αναφέρεται στο ταξίδι, στους πρόσφυγες και στην μετανάστευση Δίσκος που έμελλε να κυκλοφορήσει κατά την περίοδο της δεύτερης καραντίνας. Πώς σας φαίνεται αυτό»;

– Δημιουργία η μόνη απάντηση στην καπιταλιστική βαρβαρότητα…
«Η αλήθεια είναι ότι όλη αυτή η ιστορία με τα μνημόνια, τις πανδημίες αλλά και με την κατάρρευση των δισκογραφικών εταιρειών, η υπόθεση τραγούδι έχει πάει πολύ πίσω. Οι δημιουργοί ως εργαζόμενοι είναι σε απελπιστική κατάσταση. Δεν μπορούν πια να έχουν τα στοιχειώδη. Παρόλα αυτά συνεχίζουν να γράφουν, να δημιουργούν, γιατί η Τέχνη πέρα απ’ όλα τ’ άλλα έχει και μία πρακτική αξία. Και είναι εκείνη που λύνει τους κόμπους στο λαιμό αλλά και στην ψυχή. Και ο δημιουργός το έχει απόλυτα ανάγκη αυτό. Και κάτω λοιπόν από αυτές τις συνθήκες, υλικό είναι σίγουρο ότι υπάρχει. Το θέμα είναι τί μπορείς να κάνεις με αυτό πια και…»

– Τί μπορείς να κάνεις, λοιπόν, σήμερα να σπάσεις την απομόνωση;
«Πολλοί ανεβάζουν στο διαδίκτυο από χρόνο σε χρόνο το καινούργιο τους τραγούδι. Μου θυμίζει εκείνα τα παλιά 45άρια στα οποία πολλές φορές συνυπήρχαν δύο διαφορετικοί ερμηνευτές. Ένας σε κάθε πλευρά. Μόνο που αυτά τα 45άρια ήταν οι προπομποί ενός ολοκληρωμένου LP. Σήμερα, το καταλαβαίνω, είναι πρόβλημα να κυκλοφορήσει ολοκληρωμένη δουλειά, όμως εγώ ως δημιουργός, όταν γράφω έχω στο μυαλό πάντα έναν αριθμό τραγουδιών που ανήκουν στην ίδια γειτονιά, ζουν και αναπνέουν κάτω απ’ την ίδια στέγη, θέλω να πηγαίνουν παρέα, δίπλα-δίπλα,. Και φυσικά κάποια στιγμή νοιώθω την ανάγκη να τα διώξω, να πάνε παραπέρα, όπως όταν… αποπαιδιάζεις. Και αυτή η ανάγκη θα παρουσιάζεται πάντα και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Τί άλλο να κάνουμε; Μονόδρομος είναι: Βγάζουμε τα έργα μας με δυσκολίες και παλεύοντας την επιβίωση προσπαθούμε να τα επικοινωνούμε με το κοινό υπερβαίνοντας καθημερινά ολοένα ψηλότερα εμπόδια»!

Είναι αναμφισβήτητο σήμερα ότι η νεολαία σπουδάζει μουσική και συχνά δημιουργεί δίπλα ή παράλληλα με αυτοδίδακτους γονείς. Έχουμε μιλήσει για το κατά πόσο τέκνα διασήμων δημιουργών υπερβαίνουν την βαρυτική έλξη προγόνων ή προτιμούν την ασφάλεια του να ζουν στην σκιά τους είτε άλλα προκρίνουν το συχνά επώδυνο παιχνίδι του συνδυασμού αμφότερων. Πάντα κάνουμε την… επίμαχη ερώτηση στους νέους καλλιτέχνες και δεν θα μπορούσαμε γίνει διαφορετικά στην περίπτωση του Σταύρου Σταυρακάκη, που γεννήθηκε και ζει στο Ηράκλειο της Κρήτης. Σπούδασε κοινωνιολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Από τα μαθητικά χρόνια ασχολήθηκε με την μουσική, συμμετέχοντας ως κιθαρίστας και τραγουδιστής σε συγκροτήματα και παράλληλα δοκίμαζε να γράψει τα πρώτα του τραγούδια. Το 2002 συμμετείχε στο δίσκο «Γυάλινα φτερά» του Γιώργου Σταυρακάκη, με το τραγούδι «Πλανόδιοι». Η πρώτη του δισκογραφική δουλειά: «Κρυφτό», ολοκληρώθηκε στην Ελβετία στο στούντιο του Ελβετού τραγουδοποιού Marco Zappa (2014).

– Μουσική, λοιπόν, δημιουργία, στη σκιά του πατέρα;
«Η ενασχόληση με την μουσική είναι τρόπος ζωής. Ενδέχεται, λοιπόν, η αφετηρία της, αλλά και η διεκπεραίωσή της ως ένα βαθμό, να εντοπίζονται μέσα στην οικογένεια, ειδικά όταν υπάρχει πρόσφορο έδαφος. Αν ήμουν σε νεαρή ηλικία η απάντησή μου θα ήταν καταφατική. Ωστόσο μεγαλώνοντας διαπιστώνει κανείς ότι οι επιρροές και τα βιώματα ενσωματώνονται στο κράμα, που αποκαλούμε εαυτό και καθώς δημιουργείται μια συμπαγής κατάσταση, οι σκιές υποχωρούν. Όλα αυτά ήρθαν φυσιολογικά και στην ώρα τους, έτσι ώστε να προκύψει μια υγιής και γόνιμη συνεργασία».

– Και πώς συνδυάζεται η Πάντειος Σχολή-όπως την λέγαμε παλιά- και η Κοινωνιολογία με τη μουσική;
«Από μικρό παιδί με τριγύριζε η μουσική. Ωστόσο η ανάγκη για συστηματική ενασχόληση παρουσιάστηκε στα εφηβικά μου χρόνια, όπου παρέα με φίλους και συμμαθητές αποφασίσαμε να εμπλακούμε σε αυτήν την περιπέτεια. Αρχικά πήρα κάποια μαθήματα κιθάρας κι έπειτα έτρεχα στα προβάδικα μαζί με φίλους, προσπαθώντας να παίξω μουσική. Ταυτόχρονα επιχειρούσα να γράψω και τραγούδια. Ήταν κάτι, που από την αρχή ήθελα να κάνω. Κάπως έτσι ξεκίνησα κι έπειτα το ένα έφερε το άλλο. Από τη στιγμή που κάποιος ανακαλύπτει τις εκφραστικές δυνατότητες που του παρέχονται μέσα από τη μουσική και το στίχο, είναι μάλλον απίθανο να κάνει πίσω».

Να προσθέσω ότι πλείστοι όσοι στην αποικία Γκραικυλία και μάλιστα οι κατά τεκμήριο σημαίνοντες και δημιουργικοί είμαστε «θύματα» του λάθους επαγγελματικού προσανατολισμού, άλλα σπουδάζουμε κι αλλού μας πάει το μεράκι. Τράβα με κι ας κλαίω, δηλαδή, κατά την γνωστή παροιμία, μια και το κέφι οδηγεί τα βήματα και το έργο μας. Πολλές κουβέντες στο εγκληματικό κλείσιμο της κοινωνίας από την φασιστική και ξενόδουλη εξουσία, εποχή Α’ Παγκόσμιου Βιοχημικού Πολέμου του Καπιταλισμού κατά του ανθρώπου με κωδική ονομασία COVID-19. Θύματα κι οι καλλιτέχνες πλην με μεγίστη τους συνενοχή. Γιατί ένας εργαζόμενος, που τον ψεκάζει ολημερίς η οθόνη των βοθροκάναλων μπορεί και να είναι πανικοβλημένος.
Απαράδεκτο πλην εξηγήσιμο σ’ ένα βαθμό. Φρονώ, το έγραψα από την πρώτη μέρα της «πανδημίας»-φασιστικό πείραμα, ότι όλοι ανεξαιρέτως οι καλλιτέχνες και δη όσοι καμαρώνουν για την προοδευτική ή και αιρετική παρουσία και έργο, συνιστά μεγίστη χυδαιότητα να είναι με όποιο πρόσχημα τσατσάδες της εξουσίας! Η μεγάλη τέχνη είναι απέναντί της! Συζητήσεις τί μέλει γενέσθαι, συχνά να ’χουμε να λέμε, πάντα με πυώδη μιζέρια! Άμα δεν κάνετε βατήρα δημιουργίας την σημερινή άθλια κατάσταση, …συνάδελφοι καλλιτέχνες, εστία πνευματικής ανάτασης, αντίστασης, πότε άλλοτε; Έργο, η ταξική απάντηση. Ο Γιώργος και ο Σταύρος Σταυρακάκης, ευτυχώς κι άλλοι ακόμα δώσαμε ήδη έμπρακτη απάντηση. Ένας όμορφος δίσκος με τραγούδια της ψυχής, με τα μεράκια του σήμερα, δεν είναι… άμπωτις, αλλά πλημμύρα, που στο τέλος σαν γίνεται μαζικό φαινόμενο, λαϊκή κι αυθεντική δημιουργία, στα κύματά της πνίγεται κάθε εξουσία….

Ηλίας Βολιότης – Καπετανάκης
“Μούσα Πολύτροπος” (31.1.21)

Οι Γιώργος και Σταύρος Σταυρακάκης (πατέρας και γιος) υπογράφουν αυτό το άλμπουμ, το «Άμπωτις» [Χρωμοδιάσταση ΕΠΕ / MLK, 2020], με τα δέκα, ωραία, folk-rock τραγούδια. Τραγούδια, στα οποία έχει γράψει μουσικές ο Σταύρος και στίχους ο Γιώργος, οι οποίοι και τα τραγουδούν εναλλάξ (πέντε τραγούδια αποδίδει ο καθένας). Υπάρχει μια… συμμετρία στο άλμπουμ, που συμβολίζεται μέσω αυτών των αριθμών, αλλά προχωράει και παραμέσα, στην ουσία των ασμάτων, που είναι ουσιαστικά, αθόρυβα, αρμονικά.

Είναι ένα άλμπουμ εννοούμε, η «Άμπωτις», το οποίον διατρέχει συγκίνηση, σεμνό πάθος, ηρεμία, μα και δύναμη ταυτοχρόνως, που βγαίνουν σε κάθε στίχο, σε κάθε μελωδία, σε κάθε τραγούδι.
Ένας άνθρωπος νεότερος, κι ένας άνθρωπος μεγαλύτερος, μοιάζουν, εδώ, ως ένας ιδανικός συνδυασμός. Οι μουσικές του νεότερου, φισκαρισμένες από την ένταση του… παλιού-καλού rock ή και folk-rock, και από την άλλην οι στίχοι, τα λόγια, του μεγαλύτερου, που συνοψίζουν, τις εμπειρίες μιας ζωής, με μιαν αίσθηση λαϊκής (διάβαζε και κρητικής) φιλοσοφίας. Γιατί τα λόγια, στα μέτρα τους, στις λέξεις τους, είναι επηρεασμένα από την παράδοση – αλλά είναι με δημιουργικό τρόπο επηρεασμένα, κι όχι μ’ έναν τρόπο φτηνά αισθητικό. Φαίνεται αυτό, η ειλικρίνεια και η αμεσότητα των λόγων του Γιώργου, καθώς δίνουν το έναυσμα στον Σταύρο να «ντύσει» με τον δικό του ωραίο και μελετημένο τρόπο.
Το αποτέλεσμα είναι απτό. Και βασικά απλό. Αλλά είναι αυτή η απλότητά του, που σε κεντρίζει και σε κερδίζει. Και οι φωνές βεβαίως, των Γιώργου και Σταύρου Σταυρακάκη, που με τα δικά τους (διαφορετικά) χρώματα βοηθούν, και αυτές, στην συγκρότηση του «όλου».
Τι άλλο συντελεί σ’ αυτήν την συγκρότηση και την ολοκλήρωση του «όλου»; Μα οι ενορχηστρώσεις, που κι αυτές είναι μοιρασμένες. Ο Γιώργος ενορχηστρώνει τα τραγούδια που τραγουδάει εκείνος, ενώ ο Σταύρος τα δικά του. Παρά ταύτα οι ενορχηστρώσεις διέπονται από κοινά χαρακτηριστικά, που είναι άλλοτε πιο κοντά στο folk, στην μπαλάντα, στο… ευγενές λαϊκό, χωρίς να παραλείπονται και τα ροκ ηχοχρώματα, όπου απαιτείται («Άμπωτις», «Το σύννεφο»…).
Δεν υπάρχει μέτριο ή αδιάφορο κομμάτι εδώ, σ’ ένα άλμπουμ απλό και κατανοητό, αλλά και εξαιρετικά πυκνό, χωρίς χάσματα, χωρίς άστοχες παρεμβολές και δήθεν καινοτομίες, συντονισμένο, το ξαναλέω, σ’ ένα κυρίαρχο, σπάνιο, αλάθητο και δύσκολο αίσθημα –δύσκολο στο να το χειριστείς, χωρίς να καταφεύγεις σε υπερβολές και σε ακρότητες– το αίσθημα της (αβίαστης) συγκίνησης.

Φώντας Τρούσας
Δισκορυχείον/Vinylmine Blogspot (30.1.21)

Όταν έρχεται ένα cd στα χέρια μας, μας αρέσει ακόμη να ξετυλίγουμε τη συσκευασία, να διαβάζουμε τα φυλλάδια, να αφήνουμε να μας παρασύρει η αισθητική εντύπωση που πιστοποιεί την καλλιτεχνική ποιότητα και τη συνέπεια των δημιουργών. Τουλάχιστον, αυτό ισχύει για μένα.
Η Άμπωτις των Γιώργου & Σταύρου Σταυρακάκη, αφήνει με την πρώτη ματιά, την πρώτη επαφή, αυτή την αίσθηση μοναδικότητας που έχουν δίσκοι που γνωρίζεις ότι θα απολαύσεις. Προσεγμένη παραγωγή και artwork υψηλού επιπέδου.
To cd αρχίζει να παίζει και μια μελωδία που σου θυμίζει κάτι από πόλκα, η Δανάη, το πρώτο τραγούδι, αρχίζει το μελωδικό ταξίδι. Ακολουθεί ο Εναερίτης Έρωτας κι ένας σχεδόν αναγεννησιακός αέρας έρχεται να μας παρασύρει. Μετά το Παραγάδι τ’ ουρανού, το νοσταλγικό χασάπικο του δίσκου. Ο Ξενιστής μια ροκ υπαρξιακή καταγραφή για τον έρωτα. Το ομώνυμο Άμπωτις φόρος τιμής στο φόρο αίματος και τη σκληρή μοίρα των προσφύγων που συνεχίζεται με το αμέσως επόμενο Σαν μετανάστης. Ο Απολογισμός έρχεται να “θρηνήσει” με ένα βαλς την παιδικότητα και τη χαμένη αθωότητα μας. Το πετροκάραβο συνοψίζει τις προσδοκίες που δεν ανταποκρίθηκαν. Τέλος Το σύννεφο και Ο ήχος της βροχής με νοσταλγικό, μελαγχολικό ύφος που τονίζεται από την περίτεχνη χρήση των ανάλογων μουσικών οργάνων.
Η Άμπωτις είναι μια εξαιρετική μουσική πρόταση. Συνδυάζει το αποφασιστικό ροκ με παραδοσιακά κρητικά στοιχεία. Μας πηγαίνει στο μουσικό παρελθόν, μας περνά από την αναγέννηση και μας φέρνει στο σκληρό σήμερα. Ο Σταύρος Σταυρακάκης προσαρμόζει αριστοτεχνικά τις φόρμες και τις μελωδίες στο ζητούμενο του παραστατικού λόγου, του πατέρα του, Γιώργου και τα ερμηνεύουν με την πρέπουσα ευαισθησία αλλά και την ένταση που απαιτεί το κάθε τραγούδι.
Το ελληνικό τραγούδι έχει σίγουρα άξιο παρόν και ευοίωνο μέλλον μέσα από τέτοιες προσπάθειες.

Κωνσταντίνος Μανίκας
CulturePoint.gr (20.1.21)